پیشگیری از بیماری در افراد به ظاهر سالم
سرطان سینه
سرطان سینه شایع ترین سرطان در ایران بوده و نرخ بروز استاندارد شده ی سنی آن در حدود 33 نفر و نرخ مرگ و میر استاندارد شده ی سنی آن در حدود 14 نفر در هر 100 هزار نفر است
غربالگری استاندارد این سرطان توسط ماموگرافی انجام می شود.
طبق توصیه کارگروه خدمات پیشگیری USPSTF، انجام ماموگرافی هر دو سال یک بار در زنان 50 تا 74 سال در رده ی B قرار دارد. به این معنی که انجام آن سود نسبتاً بیشتری از خطرات آن دارد.
طبق توصیه کارگروه خدمات پیشگیری USPSTF، شروع انجام ماموگرافی از سن 40 سالگی بر اساس شرایط بیمار در رده ی C قرار دارد. به طور مثال شروع ماموگرافی سالانه از سن 40 سالگی در افرادی که خطر بروز سرطان سینه در آنها 2 برابر افراد عادی است، سودی برابر شروع ماموگرافی دو سالانه از سن 50 سالگی دارد.
طبق توصیه کارگروه خدمات پیشگیری USPSTF
، شواهد کافی برای توصیه به انجام ماموگرافی در زنان 75 ساله و بیشتر، انجام
DBT (Digital breast tomosynthesis)
در همه زنان به عنوان غربالگری اولیه، و استفاده از سایر روش های تشخیصی (سونوگرافی، MRI و DBT و …) در افراد دارای سینه های متراکم با تست منفی ماموگرافی، وجود ندارد.
منبع : USPSTF
غربالگری سرطان پستان
غربالگری سرطان پستان به معنای تشخیص زودهنگام سرطان پستان در افراد بدون علامتهای ظاهری است.
هدف اصلی غربالگری سرطان پستان، شناسایی سرطان در مراحل زودتر و درمان قبل از گسترش آن است، که احتمال را بهبود و بقای بیماران افزایش میدهد.
روشهای مختلفی برای غربالگری سرطان پستان وجود دارد. دو روش مهم غربالگری سرطان پستان عبارتند از:
۱- ماموگرافی
ماموگرافی یک فرایند تصویربرداری با استفاده از اشعهٔ X است که برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان استفاده میشود.
در این روش، تصاویر شعاعی از بافت سینه گرفته میشود و تغییرات مشکوک مانند تومورها یا خوشخیمیها قابل مشاهده هستند.
۲- خودآزمایی پستان
خودآزمایی پستان مربوط به بررسی خودکار و هفتگی پستانها برای شناسایی هرگونه تغییرات مشکوکی است.
این شامل بررسی بصری و لمس پستانها در جستجوی تومورها، نقاط خوشخیم یا هر تغییر دیگری در بافت سینه است.
مهم است بدانید که غربالگری سرطان پستان توسط یک تیم پزشکی متخصص انجام میشود و نتایج غربالگری باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
اگر شما یا کسی که شما مراقبت میکنید نگران سرطان پستان هستید، بهترین راه حل این است که با پزشک خود مشورت کنید و برنامهٔ غربالگری مناسب برای شما را تعیین کنید.
غربالگری روتین چیست
در هنگام وضعیت غیر نرمال پستان ها لازم است آزمایشات و معاینات روتین انجام شود که البته این وضعیت غیر نرمال علائمی دارد که شامل موارد زیر می باشد:
۱- مورد اول وجود و احساس شدن توده ای سفت یا وجود ناحیه ای ضخیم در یکی از پستان ها می تواند غیر نرمال باشد که در اکثر مواقع به راحتی می توانید تشخیص دهید.
۲- مورد دوم تغییراتی در رنگ است، که این تغییر در نوک سینه ممکن است وجود داشته باشد که تنها تغییر در رنگ نیست بلکه این تغییرات می تواند شامل چروک، فرورفتگی، ضخامت، یا ناحیه ای با احساس دانه دار، رشته ای و… در قسمت نوک سینه باشد.
۳- مورد سوم این که نوک پستان ممکن است به داخل پستان فرو رفته باشد و اصلا با انجام هر کاری خارج نشود.
وجود قرمزی و زخم می تواند روی نوک پستان وجود داشته باشد که به طور غیر طبیعی ایجاد شده است.
۴- و اما مورد چهارم وجود قرمزی و توده ای دردناک در پستان می تواند نشان از عفونت باشد که نام علمی آن این است که می گویند سینه آبسه کرده است و اگر هم پیگیری نشود احتمال ایجاد سرطان را دارد
۵- و مورد آخر این که ممکن است ترشح شیری و یا خونی رنگ از سینه خارج شود که کامل خود به خودی است و این مورد هم می تواند خطرناک باشد و باید سریعا پیگیری شود.
هر کدام از این موارد بیانگر مشکلی در سینه ها هستند و درصد ابتلا به سرطان در خانم ها روز به روز رو به افزایش است به همین دلیل اگر کوچک ترین موردی و نشانه ای در سینه ی خود مشاهده کردید حتما پیگیری های لازم را انجام دهید و به پزشک متخصص مراجعه کنید البته در این زمینه ماما هم می تواند کمک کننده باشد.
و اما غربالگری روتین یا غربالگری سنتی به معنای یک برنامهٔ منظم برای بررسی و تشخیص بیماریها در افراد بدون علامتهای ظاهری است.
هدف اصلی غربالگری روتین، شناسایی زودهنگام بیماریها و افراد در مراحل اولیه بیماری است که میتواند باعث بهبود نتایج درمان و کاهش مرگ و میر شود.
برنامهٔ غربالگری روتین بستگی به عواملی مانند سن، جنسیت، تاریخچهٔ پزشکی، عوارض خانوادگی و فرهنگ و سنت هر منطقه دارد.
در زیر برخی از غربالگریهای روتین معمول در برخی از بیماریها ذکر شده است:
۱- غربالگری سرطان پستان
شامل ماموگرافی و خودآزمایی پستان است.
۲- غربالگری سرطان رحم
شامل آزمایش پاپ اسمیر (Pap smear) و آزمایش HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) است.
۳- غربالگری سرطان ریه
شامل آزمایش جراحیک (بررسی بیماریها و تغییرات در بافت ریه) است.
۴- غربالگری سرطان پروستات
شامل آزمایش آنتیژن پروستات خاص (PSA) است.
۵- غربالگری سرطان روده بزرگ
شامل کلونوسکوپی (بررسی داخل روده بزرگ با استفاده از یک دستگاه تصویربرداری) است.
۶- غربالگری سرطان پوست
شامل بررسی مستقل پوست و بررسی مورد ارجاع از متخصص پوست است.
۷- غربالگری برای فشار خون
کلسترول و دیابت شامل اندازهگیری فشار خون، آزمایش خون برای کلسترول و آزمایش قند خون است.
غربالگری سینه هرزگاهی لازم است و در صورت وجود توده حتما باید چکاب صورت بگیرد.
هر توده ای در سینه سرطان نیست اما ممکن است بعدها همان توده تبدیل به توده ی سرطانی شود به همین دلیل اگر چکاپ و معاینات لازم صورت بگیرد و سایز توده در هر موقعیت بررسی شود پزشک برای جلوگیری از روند افزایش سایز توده داروهایی را تجویز می کند و بیمار حتما باید در زمان مناسب و مرتب مصرف کند تا زمان بعدی چکاپ فرا رسد و پزشک دو مرتبه با بررسی میزان دارو را افزایش یا کاهش دهد و یا حتی قطع کند.
و در نهایت همیشه بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و برنامهٔ غربالگری مناسب برای شما بر اساس عوامل خاص شما تعیین کنید.
همچنین، مهم است که به توصیهها و راهنماییهای پزشک خود دربارهٔ غربالگری پیروی کنید.
شرح حال و معاینه بالینی پستان
معاینه ی بالینی سینه جز معاینات روتین محسوب می شود که هرزگاهی حتما باید انجام شود.
از سن بیست و پنج سالگی به بعد لازم است هر دو ماه یا سه ماه معاینه سینه را انجام دهید به خصوص اگر سابقه ی توده و غده در سینه را دراعضای خانواده ی خود دارید. هم چنین دلیلی که گفته می شود چکاب باید صورت بگیرد این است که :
۱- یافتن توده و یا تغییری در پستانها که می تواند نشانی از مشکلی جدی مانند سرطان پستان باشد که در برخی شرایط در اندازه ی سینه ها تغییراتی ایجاد می شود.
۲- مورد بعدی چک کردن سایر مشکلاتی که می تواند در پستان ها ایجاد شود که می تواند به درمان های بیشتر نیاز داشته باشد و لازم است درمان به سرعت انجام شود مانند فیبروآدنوما و یا ورم پستان که در صورت داشتن هر کدام حتما با پزشک متخصص در ارتباط باشید.
هم چنین این نکته را هم بدانید که بهترین زمان برای انجام معاینات سینه یک یا دو هفته بعد از پایان دوران قاعدگی می باشد.
چرا که در اکثر مواقع در دوران خون ریزی قاعدگی سینه ها هم حساس تر هیتند و هم ممکن است در کنار احساس درد، افزایش سایز هم داشته باشند که کاملا طبیعی است و در اثر هورمون ها این اتفاق ایجاد می شود.
پس در این دوران اصلا نگران نباشید و حتی خود را در ارتباط با انجام تست، خطرات آن، نحوه انجام معاینه نترسانید چرا که راه های درمان زیادی در این خصوص وجود دارد و با تکنولوژی امروز به راحتی درمان خواهید شد.
معاینات بالینی اصلا خطری ندارد و تنها با تماس فیزیکی انجام می شود و پزشک متخصص و یا ماما با توجه به تجربه ای که دارد با انجام فیزیکی معاینه به راحتی تشخیص درست را می دهد و در صورت مشکوک بودن به هر عاملی برای شما عکس برداری و… را تجویز می کند تا تشخیص دقیق تری در این باره داشته باشد.
در ادامه به شرح معاینات نی پردازیم تا اطلاعات دقیق تری را در این خصوص کسب کنید.
شرح حال و معاینه بالینی پستان توسط پزشک یا پرستار متخصص انجام میشود و شامل مراحل زیر است:
۱- مصاحبه و دریافت سوابق پزشکی
پزشک در ابتدا با شما دربارهٔ علائم، تغییرات یا مشکلاتی که ممکن است در پستانهای شما داشته باشید، صحبت خواهد کرد.
همچنین، سوابق پزشکی شما را مرور کرده و سوالاتی دربارهٔ تاریخچهٔ خانوادگی بیماریهای پستان و سایر عوامل مرتبط خواهد پرسید.
۲- بررسی بصری
پزشک بصورت دقیق پستانهای شما را بررسی میکند.
او توجه خواهد کرد به اندازهٔ و شکل پستانها، تغییرات رنگ پوست، خمیر موجود در پستانها و هر نوع تورم، تغییر شکل یا ترشحی غیرعادی از پستانها.
۳- معاینه تاکتیل (لمسی)
پزشک به کمک دست خود پستانها را با فشار و لمس بررسی میکند.
او توجه خواهد کرد به وجود تومورها یا نقاط خوشخیم، نرمی یا سفتی پستانها، و هر نوع تغییر در بافتهای پستانی.
۴- معاینه لنفاوی
پزشک ممکن است لنفاوی های زیربغل شما را بررسی کند تا نشانه هایی از تورم، ترشحی غیرعادی یا تغییر شکل را بررسی کند.
به علاوه، پزشک ممکن است توصیه کند تا آزمایشات تکمیلی مانند ماموگرافی (بررسی تصویربرداری پستان) یا سونوگرافی پستان (بررسی با فرکانس بالای امواج صوتی) انجام شود تا به صورت دقیقتر نقاط مشکوک بررسی شوند.
مهم است بدانید که معاینه بالینی پستان توسط پزشک متخصص باید به صورت منظم انجام شود و در صورت مشاهدهٔ هرگونه تغییرات یا علائم غیرعادی در پستانها، باید به پزشک مراجعه کنید.